بیماری زردی نوزاد (هموتراپی)

زردی نوزاد یا هموتراپی (Jaundice) یک وضعیت رایج در نوزادان است که به دلیل افزایش بیلیروبین در خون نوزادان به وجود می آید. بیلیروبین یک پیگمان زرد رنگ است که در نتیجه تجزیه هموگلوبین، ماده‌ ای طبیعی است که در کبد تولید می‌شود و به صورت طبیعی توسط نوزاد از بدن دفع می‌شود.

چه زمانی بیماری زردی نوزاد خطرناک می شود؟

بیماری زردی نوزاد زمانی به وجود می آید که  سطح بیلیروبین (یک پیگمان زرد رنگ موجود در خون) در بدن نوزاد بالا می رود. بیشتر مواقع، زردی نوزاد نیاز به درمان ندارد و به طور طبیعی در چند هفته اول پس از تولد تراز خودش را کم کرده و بهبود می‌ یابد. اما در برخی موارد، زردی نوزاد می‌ تواند خطرناک باشد و نیاز به تشخیص و درمان مناسب داشته باشد.

در صورتی که سطح بیلیروبین بسیار بالا باشد و به مغز نوزاد نفوذ کند، می تواند عوارض جدی مانند کمبود اکسیژن در مغز (که می تواند منجر به مشکلات طولانی مدت مانند نقص عملکرد شناختی و مشکلات حرکتی شود) و در موارد شدیدتر موجب مرگ نوزاد شود.

زمانی که غلظت بیلی روبین در خون نوزاد بالا می ‌رود، پوست و سایر بافت ‌های بدن نوزاد زرد می ‌شوند. این وضعیت به عنوان “زردی فیزیولوژیک” شناخته می ‌شود و در بیشتر موارد بی خطر است و به طور طبیعی بهبود می ‌یابد؛ اما در مواردی نیز ممکن است زردی نوزاد ناشی از عوامل دیگری باشد که نیاز به مراقبت و درمان دارد مانند:

• عفونت
• مشکلات کبدی
• نقص آنزیمی
• مشکلات خونی

برای یافتن دلیل مشخص برای زردی بهترین راه آزماش از طریق متخصصین این حوزه است.

عوامل ایجاد زردی نوزاد

زردی نوزاد بر اثر افزایش سطح بیلی روبین در خون نوزاد ایجاد می‌ شود. بیلی روبین یک پیگمان زرد رنگ است که در نتیجه تجزیه هموگلوبین (پروتئین قرمز خون) در بدن تولید می‌شود. ایجاد شدن این بیماری در نوزاد با عوامل متعددی همراه است که برای دستیابی به علت آن باید آزمایش های مخصوص به خود را انجام داد. ولی درکل در زیر به برخی از عوامل شروع بیماری زردی نوزاد اشاره می کنیم:

زردی فیزیولوژیک

زردی فیزیولوژیک نوزاد یک نوع زردی طبیعی است که در روزهای اول تا هفتم پس از تولد ظاهر می‌ شود. در این حالت، سیستم کبد نوزاد هنوز به طور کامل توانایی پاکسازی بیلی روبین را ندارد و سطح آن در خون بالا می‌ رود.

عوامل زیر در زردی فیزیولوژیک نوزاد نقش دارند:

• کاهش نقاط پیوند بیلی روبین
  در رحم، نوزاد خون اضافی در بدن خود تولید می‌ کند و بیلی روبین را تخلیص می‌ دهد. پس از تولد، سطح بیلیروبین در بدن نوزاد افزایش می‌ یابد، زیرا نیاز به تولید بیشتر آن برای پاکسازی خون اضافی نیست.
• کاهش تجزیه بیلیروبین در کبد
  سیستم کبد نوزاد هنوز به طور کامل توانایی تجزیه بیلیروبین را ندارد. آنزیم‌ های مورد نیاز برای تجزیه بیلیروبین در کبد در اولین هفته‌ ها کمتر فعال هستند.
• جذب بیشتر بیلیروبین در روده
  در نوزادان، بیلیروبین که به مجرای صفراوی انتقال می‌ یابد، در روده دوباره جذب می‌ شود و به کبد برگشت می‌ کند. این عملکرد روده در اولین هفته‌ ها کمی کندتر است.

زردی فیزیولوژیک به طور معمول در چند هفته اول پس از تولد بهبود می‌یابد و نیاز به درمان خاصی ندارد. با این حال، در صورتی که زردی شدید یا طولانی‌ مدت باشد، پزشک شما ممکن است بررسی بیشتری انجام دهد تا اطمینان حاصل کند که بیماری زردی پاتولوژیک نباشد.

زردی پاتولوژیک

زردی پاتولوژیک یا زردی ناشی از علل بیماری‌ ای است که نیاز به بررسی و درمان دارد. این نوع زردی نمایانگر وجود مشکلات جدی در فرایند های پاکسازی بیلی روبین در بدن است. علل زردی پاتولوژیک می‌ تواند شامل موارد زیر باشد:

• زردی هپاتیک
  ناصرایی (کبد نسبی) یا نارسایی کبدی می‌ تواند باعث انباشت بیلی روبین در خون شود. این مشکل ممکن است به دلیل عفونت، التهاب کبدی، سم‌ زدایی نامناسب، مسمومیت و سایر عوامل باشد.
• زردی همولیتیک
  در بعضی موارد، زردی ناشی از تجزیه بیش از حد سلول‌ های قرمز خون می‌ باشد. این اتفاق ممکن است در صورت بروز نقص‌ های ژنتیکی مرتبط با همولیز (تجزیه سلول‌ های قرمز خون) رخ دهد.
• مسدودی صفراوی
  وجود مسدودی در مجرای صفراوی، که مسبب تخلیص ناکافی بیلیروبین است، می‌ تواند به زردی پاتولوژیک منجر شود. این مسدودی می‌ تواند به دلیل سنگ صفراوی، سرطان، عفونت، تنگی‌ های ساختاری و آسیب صفراوی ایجاد شود.
• زردی ترومبوزیس و عوارض کبدی
  بروز ترومبوز عروق کبدی یا عوارض دیگر کبدی نیز می‌ تواند باعث زردی پاتولوژیک شود. زردی پاتولوژیک نیاز به بررسی و تشخیص دقیق توسط یک پزشک دارد.

در صورتی که نوزاد شما زرد شده و این زردی به مرور زمان بدتر می‌ شود یا به همراه علائم دیگری همراه است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت آن مشخص شود و درمان مناسب صورت گیرد.

زردی شیر خوارگی

زردی شیرخوارگی یا زردی فیزیولوژیک نوزادان یک وضعیت طبیعی و شایع است که معمولاً در روز های اول تا دو هفته از تولد شروع می‌ شود و به طور طبیعی در یک تا دو هفته بعد از آن بهبود می‌ یابد. این نوع زردی ناشی از انباشت بیلیروبین در بدن نوزاد است که ناشی از فرآیند تجزیه سلول‌ های قرمز خون جدید است.

• عواملی که به زردی شیرخوارگی نوزادان می‌ انجامد عبارتند از:
  بیلیروبین بالا
  در نوزادان، کبد هنوز به طور کامل عملکرد خود را به خوبی انجام نمی دهد و عملکرد پاکسازی بیلیروبین کمتر است. این باعث انباشت بیلیروبین در بدن و بروز زردی می‌ شود.
• تجزیه‌ی بیش از حد سلول‌های قرمز خون
  پس از تولد، نوزاد برای سازگاری با محیط جدید خود، سلول‌ های قرمز خون اضافی را تجزیه می‌ کند. این فرآیند باعث افزایش سطح بیلیروبین در بدن می‌ شود.
• جذب ناکافی بیلیروبین
  در دستگاه گوارش نوزاد، جذب بیلیروبین به مجرای صفراوی کمتر است، که باعث افزایش سطح بیلیروبین خون می‌ شود.

زردی شیرخوارگی عموماً بی خطر و بدون عوارض جدی است و به طور طبیعی تحت نظارت پزشک قابل تشخیص و تمیز از زردی پاتولوژیک است. با این حال، در صورتی که زردی نوزاد به شدت بالا رود، بهبود نیابد یا به همراه علائم دیگری همراه باشد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا علت آن مشخص شود و درمان مناسب انجام شود.

زردی داروئی

زردی داروئی یک وضعیت ناشی از مصرف برخی دارو ها است که باعث انباشت بیلیروبین در بدن می‌ شود. بیلیروبین یک پیگمانت طبیعی است که در فرآیند تجزیه سلول‌ های قرمز خون تولید می‌شود و به طور طبیعی از بدن دفع می‌ شود. اما در برخی موارد، برخی دارو ها می‌ توانند روند دفع بیلیروبین را تحت تأثیر قرار داده و باعث انباشت آن در بدن شوند.

مواردی از داروهایی که می‌ توانند زردی داروئی را ایجاد کنند، عبارتند از:

• داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین و ایبوپروفن
• داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین و کلوپیدوگرل
• برخی آنتی‌بیوتیک‌ ها مانند سولفونامیدها و کلرامفنیکل داروهای ضد درد قوی مانند مورفین و کدئین
• برخی داروهای ضدویروسی مانند آمانتادین و نواکسودین

زردی داروئی عموماً پس از شروع مصرف دارو به طور نسبتاً سریع ظاهر می‌ شود و پس از قطع دارو، به طور معمول در مدت زمان کوتاهی بهبود می‌ یابد. با این حال، در برخی موارد، انباشت بیلیروبین ممکن است بیش از حد باشد و عوارض جدی ایجاد کند. بنابراین، در صورت مشاهده زردی پس از مصرف دارو، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا علت زردی بررسی و درمان مناسب انجام شود.

روش های درمانی زردی نوزاد

قبل ازبررسی روش های درمانی باید علل شیوع بیماری را مورد بررسی قرار داد عواملی مانند:

• علت زردی
  با بررسی علت شیوع بیماری که چرا ایجاد شده به راحتی می توان به راه حل درمان نیز رسید.
• شدت زردی
  شدت زردی نیز یکی از شرایط مهم است بغد از بررسی علت بیماری باید به شدت شیوع بیماری نیز پرداخت تا روش درمان را پیدا کنیم.
• وضعیت کلی نوزاد
  با بررسی وضعیت نوزاد که در چه شرایطی قرار دارد می توان راحت تر درمان را پیش گرفت.

در ادامه، چند روش درمانی رایج برای زردی نوزاد را ذکر می‌کنم:

فتوتراپی (Phototherapy)

نور درمانی یا فوتوتراپی (Phototherapy) یکی از روش‌ های شناخته شده در درمان زردی نوزاد است. در این روش، نوزاد تحت نظر نور خاصی قرار می‌ گیرد که به بیلیروبین در بدن کمک می ‌کند تا به صورت غیرمضر از بدن نوزاد خارج شود.

نور درمانی عمدتاً با استفاده از نور آبی یا نور آفتابی انجام می ‌شود. نور آبی (با طول موج بین ۴۵۰ تا ۴۷۰ نانومتر) بر روی پوست نوزاد تابانده می‌ شود، اما نور آفتابی نیز ممکن است بسته به شرایط محیطی و نوع دستگاه مورد استفاده قرار بگیرد.

مکانیسم اصلی عملکرد نور درمانی این است که نور به بیلیروبین موجود در خون، که مسئول زردی است، انرژی می ‌دهد و آن را به یک فرم قابل تخلیه در ادرار و مدفوع تبدیل می ‌کند. نور درمانی باعث کاهش سریع سطح بیلیروبین در خون می ‌شود و بهبود وضعیت زردی نوزاد را فراهم می ‌کند.

در جریان نور درمانی، نوزاد به یک عینک محافظ نور ‌مجهز می‌شود تا از تماس مستقیم با نور جلوگیری شود و برای حفظ امانت نیز به یک سیستم سنجش بیلیروبین مجهز می ‌شود. مدت زمان درمان و شدت نور مورد استفاده بستگی به شدت زردی و توصیه پزشک دارد.

نور درمانی به‌طور کلی به عنوان یک روش امن و موثر در درمان زردی نوزاد شناخته شده است و در بیشتر موارد موجب بهبود وضعیت زردی می‌شود. با این حال، ممکن است در برخی موارد خاص نیاز به روش‌های درمانی دیگر مثل تعویض خون باشد. تصمیم در مورد روش درمانی مناسب برای هر نوزاد بستگی به شدت زردی، علت زردی و وضعیت کلی نوزاد دارد و باید توسط پزشک معالج تعیین شود.

 انواع دستگاه زردی نوزاد در تهران

معمولاً دستگاه‌های برطرف کنندۀ زردی نوزاد در انواع گوناگونی هستند که از مدل‌های پایه دار تاشو با لامپ های مهتابی قدیمی تا مدل‌های جدید و پیشرفتۀ سه بُعدی بدون نیاز به چشم بند در دسترس خانواده‌ها قرار دارند.

مجموعه  اجاره تجهیزات پزشکی آسام طب بصورت شبانه روزی در تهران آماده ی خدمات اجاره دستگاه زردی نوزاد در تهران میباشد

قیمت اجاره  دستگاه زردی

معمولاً دستگاه‌های فتوتراپی از اجاره‌های متغیری برخوردارند و بسته به نوع، مدل، مدت زمان و محدودۀ مورد استفاده، از قیمت‌های متغیری برخوردارند. اما به این نکته توجه داشته باشید که اگر دستگاه از نوع قدیمی و لامپ های آن کارکرده و دارای عمر مفید تمام شده باشند، دستگاه هیچ گونه کارایی برای شما نخواهد داشت و هیچ اقدام درمانی برای نوزاد اتفاق نخواهد افتاد. بنابراین مراقب آگهی‌هایی که در آنها برای دستگاه‌های  درمان زردی نوزاد ارزان قیمت تبلیغ می‌کنند، باشید و سلامتی نوزاد دلبند خود را فدای هزینه کمتر نکنید. ما در آسام طب اجاره دستگاه زردی نوزاد را با نازل ترین قیمت و بالاترین  کیفیت در مجموعه موجود داریم که برای استعلام قیمت اجاره دستگاه زردی نوزاد میتوانید به اول سطر این صفحه توجه فرمایید .

همچنین هزینه‌های استریلیزاسیون پس از استفاده و هزینه‌های مربوط به استهلاک دستگاه را نیز در نظر داشته باشید. بنابراین صادقانه به این نکته اشاره می‌کنیم که شما به عنوان پدر و مادر نوزاد هیچ سررشته و تخصصی از کارکرد این قبیل دستگاه‌ها در اختیار ندارید و به تنها چیزی که فکر می‌کنید، سلامتی قطعی نوزاد دلبندتان می‌باشد. لذا حتماً در انتخاب دستگاه فتوتراپی ویژه زردی نوزاد آن را از مراکز بهداشتی و درمانی معتبر اجاره نمایید و از مراجعه به افراد متفرقه که به صورت کناره اقدام به اجاره و نصب دستگاه می‌کنند جداً بپرهیزید.

پیامد های مربوط به استفاده از دستگاه های فتوتراپی قدیمی

امروزه دستگاه های فتوتراپی قدیمی جای خود را به سیستم های پیشرفته سه بُعدی داده‌اند که از امنیت و اطمینان بیشتر و طول موج متناسب‌تر برای بدن نوزاد برخوردارند. دستگاه‌های قدیمی فتوتراپی از پیامدهایی از جمله:

• شکسته شدن لامپ‌های مهتابی
• بروز سوختگی سطحی بدن نوزاد به دلیل حرارت بالای تولید شده در دستگاه و عفونت‌های احتمالی پس از آن
• گرمازدگی نوزاد
• بروز اختلالات تنفسی

برخوردارند. بنابراین، این لزومی به استفاده از دستگاه‌های قدیمی فوتوتراپی نیست.

اجاره فتو تراپی

خانواده‌هایی که نیاز به اجاره دستگاه فتوتراپی زردی نوزاد دارند، می‌توانند به دو صورت زیر اقدام کنند:

 ارسال دستگاه به منزل به همراه کارشناس متخصص

 مراجعه مستقیم والدین و نوزاد برای تحویل دستگاه و همچنین یک ویزیت رایگان در مطب متخصص اطفال

چگونگی کارکرد دستگاه فتوتراپی خانگی

شما در زمینه نحوه استفاده از دستگاه اطلاعات اولیه‌ای را از فرد تکنسین که به منزل شما مراجعه می‌کند، دریافت خواهید کرد. اما به صورت کلی به منظور آن که یک دورنمای کلی از مسائل فنی نهفته در دستگاه‌های فتوتراپی خانگی در اختیار داشته باشید، توصیه می‌کنیم این قسمت را با دقت بخوانید تا متوجه شوید که دقیقاً در یک دستگاه فتوتراپی خانگی چه اتفاقی می افتد:

دستگاه فتوتراپی دارای یک سنسور دمایی است که دمای محیطی که نوزاد در آن قرار گرفته را اندازه گیری می‌کند و به کاربر نشان می‌دهد. در صورت بالا یا پایین بودن دما از حد طبیعی، خود والدین می‌توانند نسبت به کنترل دما اقدام نمایند. چرا که عدم کنترل صحیح دمای بدن نوزاد می‌تواند باعث شدید شدن عارضه زردی شود و خطرناک باشد.

دستگاه فتوتراپی دارای آلارم صوتی و تصویری نیز هست که در زمان به پایان رسیدن عمر لامپ‌ها، سیستم هشدار آن فعال می‌شود و به صدا درمی‌آید. یک صفحۀ گرافیکی نمایشگر بر روی دستگاه تعبیه شده که هشدارها و زمان کارکرد لامپ ها را نشان می‌دهد. همچنین حافظه دستگاه می‌تواند مدت زمان استفاده از دستگاه از ابتدا تا حال حاضر را به اپراتور گزارش دهد.

مدل های مختلف دستگاه های فتوتراپی یرقان نوزاد

معمولاً دستگاه‌های فتوتراپی که در ایران اجاره داده می‌شوند، از این سه مدل هستند:

• دستگاه فتوتراپی میزی شکل
• دستگاه فتوتراپی تونلی
• دستگاه فتوتراپی چهار پایه‌ای

ساده‌ترین شکل دستگاه‌های فتوتراپی، دستگاه‌های میزی شکل هستند که پس از باز شدن پایه‌ها می‌توانند در یک سطح صاف قرار گرفته و مورد استفاده واقع گردند.

مزیت خوبی که دستگاه‌های فتوتراپی تونلی در مقایسه با دو مدل دیگر دارند، این است که چون سر بچه در داخل دستگاه قرار نمی‌گیرد، نیازی به چشم بند نیست.

امکانات دستگاه فتوتراپی زردی نوزاد

• مجهز به سنسور نمایش دما
• دماسنج اندازه گیری دمای محیط
• دماسنج اندازه گیری دمای بدن نوزاد
• دارای حافظه ذخیره مدت زمان کارکرد لامپ ها
• دارای نمایشگر LCD گرافیکی
• امکان تعیین شدت نور
• دارای آلارم صوتی
• امکان ذخیره مدت زمان کارکرد واقعی دستگاه
• نمایش ساعت ساعت مجهز به باتری پشتیبان داخلی
• دارای آلارم اشکال در کارکرد فن

مزیت های استفاده از دستگاه فتوتراپی زردی نوزاد

• صرفه جویی در هزینه‌های درمان
• جلوگیری از دور شدن نوزاد از مادر در بدو تولد
• کاهش طول درمان
• کاهش اتلاف وقت
• پیشگیری از بروز بیماری‌های عفونی در نوزاد بر اثر بستری شدن
• افزایش روحیه مادر به دلیل نظارت مستقیم بر نوزاد خود

تنظیم دمای دستگاه فتوتراپی خانگی

دستگاه‌های فتوتراپی خانگی دارای دو نوع لامپ فلورسنت و LED با طول موج مناسب هستند و زمانی که برای اولین بار قصد روشن کردن دستگاه را دارید، باید به مدت ۱۵ دقیقه صبر کنید تا دماسنج کالیبره شود و سپس با دمای محیط هم‌دما (سازگار) گردد. توجه داشته باشید که دمای اتاق باید در بازۀ ۲۸ تا ۳۲ درجه سانتیگراد تنظیم شود و نوزاد در کل طول دوره درمان نباید در یک وضعیت یکنواخت قرار داشته باشد؛ بلکه در هر یک تا دو ساعت باید وضعیت قرار گرفتن او در زیر دستگاه تغییر کند تا نور لامپ فتوتراپی بتواند به تمامی سطح بدن نوزاد بتابد.

مشخصات فنی دستگاه های فتوتراپی یرقان نوزاد

طیف نور آبی مرئی این دستگاه در حدود ۴۶۰ نانومتر است که بیلی روبین به آن واکنش نشان می‌دهد و شکسته می شود.

لامپ‌هایی که نور آنها در بازۀ ۴۶۰ تا ۴۹۰ نانومتر قرار دارند، برای استفاده در دستگاه‌های فتوتراپی مناسب هستند.

بیشتر دستگاه های فتوتراپی دارای لامپ های مهتابی LED و یا SMB هستند (در واقع بیشترین وجه تمایز دستگاه های پرتو درمانی، در نوع لامپ های به کار رفته در آنها است)

دستگاه‌های فتوتراپی به صورت چهار، شش و یا هشت لامپی هستند که با توجه به درجه زردی کودک انتخاب می‌شوند؛ به نحوی که در زردی‌های شدیدتر از دستگاه‌های هشت یا شش لامپی استفاده می‌شود.

چگونگی مراقبت از چشم نوزاد در دستگاه درمان  زردی نوزاد

اگر اقدام به اجارۀ دستگاه فتوتراپی در مدلی به غیر از مدل تونلی کردید، حتماً باید برای نوزاد از چشم بند استفاده شود. چرا که تابش دستگاه فتوتراپی به چشم نوزاد آسیب می رساند.

چشم بند را به گونه‌ای بر روی چشم نوزاد قرار دهید که تمام چشم و منافذ پیرامون آن را پوشش دهد تا پروسه درمان زردی نوزاد به خوبی پیش برود

نکات بهداشتی نوزاد در دستگاه فتوتراپی

تابش‌های فتوتراپی باعث کاهش شدید آب بدن نوزاد می‌شوند. بنابراین پیش از قرار دادن نوزاد در دستگاه او را کاملاً با شیر مادر تغذیه و سیر کنید.

حداکثر فواصل شیردهی و بیرون آوردن نوزاد در دستگاه دو ساعت باشد.

نوزاد را با پوشک در داخل دستگاه قرار دهید تا ناحیه تناسلی او از تابش در امان باشد.

امکان دارد که پوست نوزاد در دستگاه فتوتراپی خشک و پوسته پوسته شود. برای رفع پوسته ها هرگز بدن ‌نوزاد را چرب نکنید. چرا که با این کار تأثیرات  مخرب تابش‌ها دو چندان خواهد شد.

چنان‌چه قصد استفاده از داروهای جانبی مثل شیرخشت یا ترنجبین را دارید، حتماً با پزشک مشورت کنید.

تشخیص رفع زردی نوزاد پس از فتوتراپی

تنها مرجع صلاحیت دار برای تشخیص تداوم زردی  یا درمان قطعی آن پس از فرآیند فتوتراپی، پزشک است. لذا برای این کار هرگز به نظر اطرافیان یا تجربیات دیگران توجه نداشته باشید.

سخن پایانی

برخی از نوزادان بر اساس موعد تولد و گروه خونی مادر ممکن است در بدو تولد دچار عارضه‌ای موسوم به زردی نوزادی شوند؛ که باید خیلی سریع برطرف شود. چرا که در غیر این صورت می‌تواند عوارض ناخواسته‌ای برای نوزاد به همراه داشته باشد. بهترین روش برای درمان این قبیل نوزادان، استفاده از دستگاه‌های فتوتراپی است که به صورت اجاره در منزل کار گذاشته شده و نوزاد زیر نظر والدین درمان می‌شود.

چنان‌چه قصد اجارۀ دستگاه فتوتراپی یا دستگاه درمان زردی کودک را دارید، حتماً به مراکز بهداشتی و درمانی معتبر مراجعه کنید و چنان‌چه قصد استفاده از سایت های اینترنتی مرتبط با این موضوع را دارید، حتماً گواهینامه های صلاحیت و نظر کاربرانی که قبلاً از دستگاه استفاده کرده‌اند را جویا شوید.

فراموش نکنید که فرایند اجارۀ دستگاه فتوتراپی از حساسیت زیادی برخوردار است و می‌تواند در تکمیل یا عدم تکمیل روند درمان نوزاد شما تأثیرگذار باشد.

فراموش نکنید در این فرآیند، سلامتی نوزاد شما از هر چیزی مهم‌تر است